आकर्षक आम्दानीको श्रोत ः मुढा व्यवसाय

@

पवन पौडेल विर्तामोड, झापा

झापा, असार २७, धाइजन–६ की माया खाति उमेरले ६ दशक नाघीसके तापनि अझैसम्म कामको बोझले पिर्न छोडेको छैन । अझैसम्म उनलाई काम नगरेसम्म घरमा विहान बेलुका दुई छाक खाने अन्न जुर्दैन ।

विगत १० वर्ष अघिदेखि मुढा बुन्दै आएकी माया खाती आफू दैनिक रुपमा १ सय बढी आम्दानी गर्ने गरेको बताउँछिन् । आफ्नो साहारा भन्ने छोरा बुहारी छुट्टिएर बसेपछि आफू अहिले ८ वर्षीया नातिनीसँग बस्दै व्यवसाय गर्दै आएको उनी बताउँछिन् । सम्पत्तिको नाममा एउटा झुप्रो घर र दशधुर जग्गा मात्र रहेको र आफूले दैनिकरुपमा साहुको मुढा बुनेको आधारमा गोटा र रुपैयाँ अनुसार कम पारिश्रमिक पाउने उनको गुनासो छ ।

अहिले विशेष गरी पूर्वी भागमा निर्माण गरिने मुढा राजधानी, पोखरा, महेन्द्रनगर लगायतका स्थानहरुमा निर्यात हुने गरेका छन् । घरमै बसीबसी राम्रो आम्दानी गर्न सकिने यो व्यवसायमा काम गर्ने मजदुरहरु पनि बढ्दै गएको पाइन्छ । यसरी माया खाती मात्रै होइन उमेरमा १० वर्षको भए पनि आफ्नो खर्च आफैं जुटाउन मुढा बुन्ने व्यवसायमा लागेका छन् सुनिल सेञ्चुरी । विहान बेलुकाको समयमा मुढा बुन्ने र दिउँसो पढाईमा व्यस्त रहने सुनिल भन्छन् “आखिर फुर्सदको समयमा केही गरे पढाई खर्च जुटाउने यो पनि एउटा माध्यम हो ।”

घरमा बस्नको लागि प्रयोग गरिने मुढा बाँसका खिपेका सिन्का, डोरी र तलपट्टि साइकलको पुराना टायरहरुजस्ता कच्चा पदार्थको प्रयोगरी बनाइन्छ । मुढा धेरै अगाडिदेखि नेपाली समाजमा प्रयोग गरिने साधारण घरेलु सामाग्री हो । हालआएर आधुनिक फर्निचरहरुको हालीमुहाली बढिरहेको सन्दर्भमा धाइजनका मुढा व्यवसायीहरु भने व्यवसायिकरुपमा मुढा बुनी आफ्नो आम्दानीको श्रोत बनाइरहेका छन् । झापाको धाइजन गाउँ विकासको वडा नं. ६ मा विगत २०४० सालदेखि बस्दै आएका सुकम्बासीहरुको अहिले मुढा व्यवसाय आम्दानीको स्रोत बन्दै गएको छ । त्यस क्षेत्रमा ३ सय बढी यो पेशामा संलग्न रहेका छन् ।