सीमास्तम्भ हराउने क्रम रोकिएन

पूर्व क्षेत्रमा भारतसँग सीमा जोडिएका ठाउँमा सीमास्तम्भ हराउँदा र दसगजा अतिक्रमण हुँदासमेत नेपाली अधिकारीहरूले कुनै चासो देखाएका छैनन् । पूर्वाञ्चलका ताप्लेजुङ, पाँचथर, इलाम, झापा, मोरङ, सुनसरी, संखुवासभा, सप्तरी र सिरहामा रहेका १ हजार ४ सय सीमास्तम्भमा २ सय ३६ वटा हराइसकेका छन् भने ३ सय ६९ वटा मर्मत गर्नुपर्ने अवस्थामा छन् ।

सीमास्तम्भको मर्मतसम्भार र हराएका स्तम्भको ठाउँमा नयाँ गाड्दा भारतीय पक्षको मिलेमतोमा नेपाली सर्भे टोलीले नेपालतर्फ सीमास्तम्भ गाड्ने गरेको सीमा क्षेत्रका नेपालीहरू बताउँछन् । त्यसरी गाडिएका स्तम्भसमेत इस्टिमेटअनुसारको आकारमा नगाडी जसले जतिबेला पनि उखेलेर सार्न मिल्ने खालका साना स्तम्भ गाड्ने गरेको स्थानीय बासिन्दाको भनाइ छ ।

स्थानीय प्रशासनका साथै सशस्त्र प्रहरीका २२ वटा इकाईका झन्डै दुई हजार जनाले सीमा क्षेत्रको सुरक्षा र अनुगमन गर्दै आए पनि स्तम्भ हराउने क्रम नरोकिएको हो । झापामा तीन बिघा १० कठ्ठा, सुनसरीमा दुई बिघा १३ कठ्ठा, सप्तरीमा तीन बिघा १० कठ्ठा र सिरहामा आठ बिघा आठ कठ्ठा गरी १८ बिघा एक कठ्ठा दसगजा क्षेत्र अतिक्रमण गरी भारतीयले घर टहरा बनाएर बसेका छन् । पूर्वाञ्चलमा चीनसँग १ सय ५ किलोमिटर र भारतसँग ५ सय २ किलोमिटर सीमा जोडिएको छ ।

चीनसँग सीमा समस्या नभए पनि भारतसँग सीमा समस्या जटिल बन्दै गएको छ । सीमास्तम्भ मर्मत गर्ने र हराएको ठाउँमा पुनः गाड्ने तथा सीमा क्षेत्र व्यवस्थित गर्ने कुरा पटकपटक उठे पनि त्यसको समाधानको उपाय भने खोजिएको छैन ।

 यसैबीच भारतको दार्जिलिङ र मेचीका सुरक्षा प्रमुखहरूबीचको शुक्रबार इलाम सदरमुकाममा सम्पन्न बैठकले सीमा अतिक्रमण र सीमा क्षेत्रमा आपराधिक घटना नियन्त्रण गर्ने सहमति भएको

छ । बैठकमा तस्करी नियन्त्रण तथा अवैध हातहतियारको ओसारपसारमा संलग्न व्यक्तिहरूको पहिचान गर्ने विषयमा पनि सहमति भएको छ ।

दार्जिलिङका जिल्ला प्रशासक मोहन गान्धी र झापाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शशिशेखर श्रेष्ठलगायत सहभागी बैठकमा सीमा क्षेत्रका एक स्थानमा अपराध गरी अर्को स्थानमा आश्रय लिने क्रियाकलाप, नक्कली नोटको कारोबार नियन्त्रण र लागू औषधको ओसारपसार, मानव बेचबिखनको नियन्त्रण गर्ने सम्बन्धमा दुवै पक्षले सहमति पत्रमा हस्ताक्षर गरेका छन् ।

बैठकमा दसगजा क्षेत्र अतिक्रमण गरी भएको बढ्दो आवादी, भारतीय सीमा सुरक्षा बलको क्याम्प र सीमा अतिक्रमण जस्ता विषयमा गम्भीर छलफल भएको थियो । पूर्वी सीमा क्षेत्र मेचीदेखि फालुटसम्मका विवादित क्षेत्रको विषयमा पनि कुरा उठेको थियो ।

सरकारी निकायको अध्ययनअनुसार इलामको सीमावर्ती क्षेत्रमा एक सय नौवटा सीमास्तम्भ हुनुपर्नेमा एक सय तीन वटामात्र पाइएका थिए । सीमावर्ती छब्बीसे, गुफापातल, हिले, पशुपतिनगर, पुलबजार, मानेभन्ज्याङ, कालपोखरी, सन्दकपुरलगायत क्षेत्रमा पटकपटक सीमा समस्या निस्कने गरेको छ । बैठकमा यी समस्याग्रस्त क्षेत्रबार कुरा उठे पनि समाधानका लागि केन्द्रस्तरले नै पहल अघि बढाउनुपर्ने ठहर भएको छ ।

 Source :- Ekantipur